Π.Φάληρο: Ο Τούρκος διπλωμάτης με τον χάρτη του Αιγαίου και τα διπλωματικά κολπάκια

Πριν από αρκετούς μήνες κάπου στο Παλαιό Φάληρο ένας έμπειρος Τούρκος διπλωμάτης με μακρά θητεία στην Αθήνα αλλά και στην αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου Εξωτερικών στην Άγκυρα, είχε απλωμένο μπροστά του ένα χάρτη του Νοτίου Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Με ένα μολύβι «ξεναγούσε» τους συνομιλητές του πάνω στον χάρτη εξηγώντας τις θέσεις της χώρας του επί των ζητημάτων που την απασχολούν. Δηλαδή τα θέματα Υφαλοκρηπίδας, Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) και, βεβαίως, Υδρογονάνθρακες.

Τοποθέτησε τη μύτη του μολυβιού στην περιοχή του Καστελόριζου. «Πρόβλημα» είπε και συμπλήρωσε: «Θα συζητήσουμε. Δεν θα κάνουμε πόλεμο γι' αυτό». Συνέχισε και έβαλε τη μύτη του μολυβιού πάνω και δίπλα στην ΑΟΖ της Κύπρου. «Πρόβλημα» είπε «αλλά ούτε γι' αυτό θα πολεμήσουμε. Θα συζητήσουμε».


Οι μήνες πέρασαν και τα γεωτρύπανα της Τουρκίας σάλπαραν για τα θερμά νερά της Ανατολικής Μεσογείου. Το ένα, το «Φατίχ», αγκυροβόλησε 60 χλμ δυτικά της Πάφου. Το άλλο, το «Γιαβούζ», απέναντι από τις ακτές της Καρπασίας μεταξύ τουρκικών ακτών και Κύπρου.


Πριν από μιάμιση εβδομάδα περίπου η εφημερίδα «Φιλελεύθερος» της Λευκωσίας, μία παραδοσιακή, κεντρώας πολιτικής θέσης εφημερίδα που κινείται παγίως με χαμηλούς τόνους και εκτός ακραίας συνθηματολογίας, δημοσίευσε κατ' αποκλειστικότητα την πληροφορία πως το γεωτρύπανο «Φατίχ» εντόπισε κοίτασμα φυσικού αερίου μεγέθους 170 δισ. κυβικών μέτρων. Η κυπριακή εφημερίδα παρέπεμπε σε μία ανώνυμη πηγή των Βρυξελλών (κοινοτικό αξιωματούχο). Η είδηση αυτή δεν είχε συνέχεια. Κανένα τουρκικό ΜΜΕ δεν την ανακύκλωσε. Κανένα σχόλιο εκ μέρους του τουρκικού ΥΠΕΞ. Καμία περεταίρω «αναφορά» από την ελληνική διπλωματία. Σιγή ιχθύος από τη διεθνή οικογένεια των πετρελαϊκών εταιρειών.

Μία ημέρα πριν τη δημοσίευση αυτή ο πρόεδρος της Βορείου Κύπρου («Ψευδοκράτους») Μουσταφά Ακιντζί, διά επιστολής του στον ΟΗΕ ζητούσε τη σύσταση φορέα - δομής για την από κοινού εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων εντός της Κυπριακής ΑΟΖ. Η επίσημη Λευκωσία δύο ημέρες απέρριπτε την πρόταση Ακιντζί πλην όμως συμφωνούσε στη διεξαγωγή ενός πολιτικού ραντεβού τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου με τον Μουσταφά Ακιντζί με ατζέντα το Κυπριακό.


Μερικά εικοσιτετράωρα μετά ο Κυριάκος Μητσοτάκης από την Αθήνα μιλώντας στη Βουλή ζήτησε από τον Ταγίπ Ερντογάν να καθίσουν μαζί και να συζητήσουν για τις ελληνοτουρκικές εκκρεμότητες. Αμέσως μετά η Άγκυρα δήλωσε έτοιμη να συζητήσει για τα ζητήματα που προκύπτουν στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μερικά εικοσιτετράωρα πριν την κυβερνητική αλλαγή ο πρώην ΥΠΕΞ Γιώργος Κατρούγκαλος σε τουλάχιστον δύο δημόσιες παρεμβάσεις του σε ΜΜΕ, εξηγούσε πως η Τουρκία έχει δικαιώματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Το ζήτημα είναι η οριοθέτηση των δικαιωμάτων αυτών. Χρειάστηκαν δεκαετίες, δηλαδή, για να επανέλθει η ελληνική διπλωματία στο σημείο όπου είχε καταλήξει κατά τη συνάντηση Σημίτη - Ντεμιρέλ στη Μαδρίτη. Τότε η Αθήνα είχε συμφωνήσει πως και η Τουρκία έχει στρατηγικά συμφέροντα στο Αιγαίο. (Δεν είχε προκύψει τότε θέμα Ανατολικής Μεσογείου).

Η παρούσα κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ήδη προϊδεάσει ως προς το μίγμα πολιτικής που θα ακολουθήσει. Χαμηλοί τόνοι, ψυχραιμία, διάλογος, πολυμερής διαπραγμάτευση, realpolitik, ορθολογισμός. Άλλωστε με αυτό το «μίγμα» κινήθηκε και ο πατέρας του πρωθυπουργού, αλλά και η Ντόρα Μπακογιάννη ως Υπουργός Εξωτερικών.

Όλα δείχνουν πως υπό την πίεση των διεθνών συστημάτων εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, των ειδικών συνθηκών ασφαλείας στην περιοχή, των συγκεκριμένων αντιπαλοτήτων Δύσης - Ρωσίας αλλά και του άμεσου προβλήματος ασφαλείας του Ισραήλ (Ιράν), το ζήτημα της θεσμικής επίλυσης του Κυπριακού με άρωμα Φυσικού Αερίου, έχει ήδη τεθεί στη διεθνή ατζέντα. Στη παρούσα φάση αρχίζει το ουσιαστικό παζάρι. Στο παζάρι αυτό εντάσσονται και άλλες παράμετροι των ελληνοτουρκικών εκκρεμοτήτων. 

Πάνω απ’ όλα η οριοθέτηση των ΑΟΖ που θα προκύψει από την οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας, η οποία με τη σειρά της θα προκύψει από μία πολιτική συμφωνία Ελλάδας - Τουρκίας. Το προσχέδιο αυτής της διαδικασίας βρίσκεται εδώ και χρόνια στα διπλωματικά συρτάρια του ελληνικού ΥΠΕΞ. Από την τελευταία περίοδο του Κώστα Σημίτη. Δεν έφθασε ποτέ στη Βουλή διότι (όπως πάντα) δεν το επέτρεπε η πολιτική συγκυρία. Οι πολιτικές ηγεσίες έχουν μάθει να «χαϊδεύουν τα αυτιά» του πολιτικού τους ποιμνίου αποφεύγοντας τις οδυνηρές αλήθειες όπως ότι κάποια στιγμή η επίλυση των ελληνοτουρκικών εκκρεμοτήτων περνά (αν δεν υπάρχει διμερής συμφωνία) από τη Χάγη, η οποία θα συζητήσει το εύρος των συμφερόντων και των δύο πλευρών στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Με λίγα λόγια θα αναγνωριστούν και δικαιώματα της τουρκικής πλευράς. Είναι αυτονόητα αναπόφευκτο.

Πολύ πρόσφατα (προεκλογικά) ο Κώστας Σημίτης με άρθρο του παρενέβη σε αυτό το θέμα εξηγώντας πως η διά του διαλόγου επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών θα έχει και «οδυνηρές» παραμέτρους. Πως, δηλαδή, η κυριαρχούσα άποψη στην ελληνική κοινωνία ότι το Αιγαίο είναι μία «ελληνική Λίμνη» αλλά και ότι η Ανατολική Μεσόγειος είναι μία κατά αποκλειστικότητα Κυπριακή, Ισραηλινή και Αιγυπτιακή υπόθεση, είναι λανθασμένη και πολιτικά ανεδαφική.

Η στροφή της νέας κυβέρνηση της Αθήνας ως προς τη Συμφωνία των Πρεσπών με τις δηλώσεις του Υπουργού Άμυνας και του Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, καταδεικνύει πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης αρκέστηκε στο παλιό και δοκιμασμένο δόγμα του Φρανσουά Μιτεράν. «Όταν είσαι στην Αντιπολίτευση, αντιπολιτεύεσαι σε όλα και για όλα χωρίς εξαιρέσεις». Όταν βρίσκεσαι στην Αντιπολίτευση, διότι όταν αναρριχάσαι στην εξουσία όλα αλλάζουν.

 Η realpolitik δίνει λύσεις, οι οποίες ωστόσο δεν είναι συνήθως δημοφιλείς. Είναι όμως επικερδείς. Γεωπολιτικά και κυρίως γεω-οικονομικά. Το «ορφανό» και ενδεχομένως «Fake» δημοσίευμα της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» περί «κοιτάσματος φυσικού αερίου που εντόπισε το «Φατίχ» ανοιχτά της Πάφου, δείχνει πως ο δρόμος προς έναν νέο γύρο διαπραγμάτευσης ανοίγει με τη δημιουργία εντυπώσεων. 

Διότι αν, θεωρητικά πάντα, οι Τούρκοι εντοπίσουν και αυτοί κοίτασμα –έστω και ανύπαρκτο, αρκεί να υπάρχει κάποια οσμή Μεθανίου–, τότε η μοιρασιά είναι περισσότερο εφικτή. Άλλωστε τη μερίδα του λέοντος την παίρνουν οι Εταιρείες και όχι τα Κράτη. Είναι η γνωστή μοιρασιά του Καραγκιόζη.

πηγή:athensvoice.gr